|
HERSTEL EN NAZORG BIJ DARMPROBLEMEN
Stel - uw cavia herstelt van een darmprobleem zoals diarree of obstipatie, of andere ziekte die de darmwerking nadelig heeft beïnvloed. De medicatie sloeg aan, het diertje voelt zich al zichtbaar beter, en begint voorzichtig zelf te eten. De darmwerking is echter nog niet optimaal. Hoe helpen we de cavia de goede darmbalans te herstellen? Klik op de links.
Een zieke cavia - met name een cavia met een darmprobleem - is heel kieskeurig. Dieren die herstellen gaan niet meteen brokken droogvoer en wortels eten. Ze hebben voorkeur voor gras, bamboe, peterselie, wortellof, overige verse planten. Stimuleer de eetlust door het favoriete groenvoer aan te bieden. Zet het diertje even apart, zodat hij/zij gerust kan eten (daarna kunt u de cavia terug in de groep doen, als ze geen infectieuze ziekte heeft). Let op de hoeveelheid voeding die de cavia binnen krijgt. Herstellende cavia's eten vaak net te weinig, waardoor de darmproblemen steeds terugkeren en eigenlijk nooit verdwijnen. Controleer het gewicht van uw cavia door hem/haar iedere dag te wegen. BIJVOEREN Bijvoeren van een cavia met darmproblemen is vaak een noodzaak (Fig. 1). Ga eerst na of de darmpassage vrij is (zie Obstipatie). Zo ja, kunt u dwangvoer formules geven, minstens twee keer per dag of vaker als het nodig is. Een formule die een gunstige invloed heeft op darmwerking is Darm++ (zie www.maru-vet.com). Het beval 50% vezels, zowel onoplosbare vezels (cellulose) uit tarwezemelen, als oplosbare vezels uit bietenpulp, vitamines en probiotica. Denk altijd aan de correcte verdunning van de formules, maak de oplossing nooit te dik. Verder kunt u vitamine B supplementeren. Vooral vitamine B12 (cyanocobalamine) stimuleert de eetlust. 1/8 van een B-complex pil (drogist) per dag, gemengd met de dwangvoeding, is ruim voldoende. Kruiden. Het gebruik van plantaardige supplementen werd reeds besproken in Behandeling diarree. Bij diarree zijn de volgende planten aanbevolen: herderstasje (Capsella bursa-pastoris), smalle weegbree (Plantago lanceolata), duizendbladkruid (Achillea millefolium), vogelmuur (Stellaria media), klein hoefblad (Tussilago farfara), veldzuring (Rumex acetosa), bosbes en framboos bladeren. Deze planten werken samentrekkend, verlagen de hoeveelheid opgeloste stoffen in de darm waardoor osmotische diarree geremd wordt, en remmen de groei van ziektekiemen (vooral smalle weegbree en klein hoefblad). Als de cavia verstopt is, kan men deze planten beter niet voeren. Bij obstipatie geeft men planten en bladeren met een hoog vochtgehalte en laxerende werking, zoals paardenbloem (Taraxacum officinale) of gewone sla. Vers gras en bamboe zijn altijd geschikt, zowel bij diarree als bij verstopping. RUWVOEDERS De voeding van een herstellende cavia moet uiteraard vezelrijk zijn. Hooi, gedroogde planten, fijngesneden stro mogen niet ontbreken. Denk aan de adequate wateraanbod bij vezelrijke voeding. U kunt ook een bakje tarwezemelen en verkleinde bietenpulp pellets aanbieden. Het belang van vezels voor de gezonde spijsvertering wordt verder besproken in Preventie. Probiotische preparaten bevatten bacteriën die (normaal gesproken) niet ziekteverwekkend zijn en potentieel een gunstige invloed hebben op de darmfunctie. Bacteriën die er hoofdzakelijk voor gebruikt worden zijn Gram-positieve niet sporenvormende soorten: Lactobacillus en Bifidobacterium spp. en Enterococcus spp. (bv Enterococcus faecium). Lactobacilli en bifidobacteria zijn van nature aanwezig in de darmen van planteneters. Enterococci komen voor bij alles- en vleeseters - hond/kat. Probiotische stammen kunnen simpele suikers (glucose) fermenteren zonder gasvorming; ze verbruiken dus de onverteerde suikers die in de dikke darm terechtkomen. Ze maken melkzuur (lactaat) aan en verzuren de inhoud van de dikke darm. Door de lage pH kunnen de pathogenen zoals E. coli en Salmonella niet meer groeien. In sommige preparaten wordt er ook bakkersgist (Saccharomyces cerevisiae) verwerkt. Gist verbruikt het overschot aan melkzuur en gaat de overmatige verzuring van de darm tegen; de toegevoegde waarde daarvan is echter niet zo evident. Gist kan immers ook gasvorming in de blinde darm veroorzaken. Probiotische bacteriën produceren zogenaamde bacteriocines, stoffen die de groei van andere bacteriën remmen. Op deze manier kan probiotica de schadelijke kiemen elimineren. Eliminatie van de pathogenen is de belangrijkste reden om probiotica toe te dienen. Zoals later uitgelegd, kunnen de kunstmatige commerciële probiotica de natuurlijke darmflora niet herstellen. De belangrijkste toepassingen van probiotica zijn:
Probiotica worden routinematig gegeven zowel bij diarree als bij verstopping. Echter, bij diarree heeft het een veel belangrijker therapeutisch effect dan bij verstopping. Bij verstopping is er niet altijd sprake van dysbacteriose (aanwezigheid van ziektekiemen). Bovendien verzuurt probiotica de darminhoud wat tot vertraagde darmpassage kan leiden. Dit is gunstig bij diarree maar niet bij verstopping. Bij ernstige verstopping en gaskolieken zouden wij geen probiotica geven. Probiotica kan men ook beter vermijden bij bloederige diarree, als er veel schade aan het darmepitheel is. Probiotica spelen een positieve rol in de darm, maar het is niet de bedoeling dat ze in de bloedbaan geraken. Casussen van septicaemie (invasie van micro-organismen in het bloed) na probiotica toediening zijn beschreven in de medische literatuur. Commerciële producten. Goede probiotische preparaten voor cavia's bevatten bij voorkeur veel verschillende bacteriële stammen, dus zowel lactobacilli als bifidobacteria en mogelijk nog andere soorten. Een voorbeeld samenstelling: Bifidobacterium longum, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei. Let op de concentratie van het preparaat. De maat van concentratie is de hoeveelheid kve (kolonie-vormende eenheden) per gram product. De hoeveelheid kve komt overeen met de hoeveelheid leefbare bacteriën. Voor een optimaal effect moet u tenminste 108 (100 miljoen) kve toedienen, in ernstige gevallen van diarree zelfs 109 (een miljard) iedere 3-4 uur. Kies dan een product met tenminste 109 kve per gram. Deze preparaten zijn relatief duurder, maar ook effectiever. Goedkopere preparaten bevatten voornamelijk vulstoffen. Een probiotisch product met de juiste samenstelling en concentratie vindt u bij www.maru-vet.com (Supplementen - Spijsvertering). Alternatief kunt u verschillende humane probiotica bij de drogist verkrijgen, bijvoorbeeld van de merken Bional, Probiophyta, Etos Darmconditie. Veterinaire probiotica voor paarden zijn ook geschikt. Koop nooit probiotische preparaten met een onbekende samenstelling. Sommige internetwinkels geven onvoldoende informatie over hun producten; deze preparaten kunnen ongeschikt (ineffectief of zelfs schadelijk) zijn voor uw cavia. Bij gebrek aan specifieke probiotische producten kan men Yofu Natuur (bv Provamel) met Bifidus geven. Dit sojaproduct is verkrijgbaar in een supermarket. Neem enkel het ongezoete product, zonder smaakje. Yofu Natuur is een voedzaam supplement dat geliefd is bij zieke cavia's; denk er echter aan dat het maar heel weinig probiotische stammen en geen vezels bevat. Niet geschikte producten zijn: Yakult of overige gezoete yoghurt drankjes, en Protexin voor hond/kat. Yakult bevat zeer weinig probiotische bacteriën en veel tafelsuiker. Suiker vormt een kweekbodem voor de ziektekiemen en kan diarree verergeren. Veel suiker leidt ook tot veel gas in de dikke darm. Protexin voor hond/kat bevat enkel een stam - Enterococcus faecium (kijk altijd op de originele verpakking en let op de samenstelling). Voor vleeseters is dit voldoende want de darmflora is bij vleeseters relatief onbelangrijk. Bij planteneters biedt Protexin onvoldoende bescherming tegen ziektekiemen. E. faecium is geen natuurlijke bewoner van de darm van cavia's. Als men E. faecium in grote hoeveelheden toedient, zal de bacterie de darm permanent koloniseren. Dit is om meerdere redenen ongunstig:
Er zijn zoveel andere, veilige en effectieve probiotica beschikbaar dan men beter geen Protexin kan gebruiken. Natuurlijke bronnen. Helaas zijn de commerciële probiotica niet altijd de ideale oplossing voor alle problemen. De samenstelling van de commerciële preparaten is enkel bij benadering goed; het is nooit 100% hetzelfde als die van de normaal functionerende darmflora. Zoals besproken in Anatomie en fysiologie, spelen de cellulolytische (cellulose afbrekende) bacteriën een centrale rol in de spijsvertering van de cavia. Deze bacteriën zitten niet in de commerciële producten. De cavia zal dus op een andere manier de juiste darmflora moeten opbouwen. De keutels van een gezonde cavia zijn de beste natuurlijke bron van de gezonde bacteriën. Verse keutels zijn bij uitstek geschikt als probiotica voor dieren met spijsverteringsproblemen. Maak een suspensie van enkele keutels in water en geef het regelmatig aan uw darmpatiënt (iedere 2-3 uur). De resultaten zijn al na enkele uren zichtbaar. Het opeten van de ontlasting van een gezonde cavia is ook een natuurlijk gedrag bij herstellende dieren. Een cavia die spijsverteringsproblemen heeft/had "snuffelt" rond de anus van een gezonde cavia, met de bedoeling om de keutels op te eten. Dit is een zeer goed teken: de genezing is in zicht. Probeer in geen geval dit gedrag te verhinderen, laat de cavia zoveel gezonde keutels opeten als hij/zij het wil. REFERENTIES Emmanuel DVG, Jafari A, Beauchemin KA, Leedle JAZ, Ametaj BN, 2007, Feeding live cultures of Enterococcus faecium and Saccharomyces cerevisiae induces an inflammatory response in feedlot steers, J. Anim Sci. 85:233-239. Richardson VCG, 2000, Diseases of Domestic Guinea Pigs,
2nd edition, Library of Veterinary Practice, Blackwell Publishing. | ||||
